De vrienden en bekenden die mij hebben aangeraden Coetzee te lezen, wil ik omhelzen. Schitterende schrijver. In ongenade had ik al uit, en zojuist heb ik Portret van een jongeman voltooid. Ongelooflijke schoonheid van taal en diepe inzichten, en toch vlot leesbaar. Ik ga er vanmiddag nog een halen. De langzame man lijkt me wel mooi, een andere leeftijdsklasse dan portret van een jongeman. Zal misschien meer richting in ongenade gaan.
Voor wie het nog niet gelezen heeft: portret van een jongeman gaat over een jongeman uit Zuid-Afrika, die wiskunde studeert, maar in zijn hart en dromen liever vandaag dan morgen al dichter is. Bij wijze van bijbaantje werkt hij 's avonds in de bibliotheek. Daar kan hij heerlijk wegdromen, omdat er toch weinig te doen is:
Soms stelt hij zich voor dat een mooi meisje in een witte jurk de leeszaal binnen komt lopen en na sluitingstijd afwezig blijft hangen; hij stelt zich voor dat hij haar de geheimen toont van de binderij en de catalogiseerkamer, en daarna de sterrennacht met haar betreedt. Het gebeurt nooit.
Toch krijgt hij op een gegeven moment een verhouding, niet met een mooi meisje in een witte jurk, maar een labiele verpleegster. Deze verhouding houdt niet lang stand, verstikt hem:
Maar hele dagen gaan voorbij in een nevel van grauwe uitputting. Hij vervloekt zichzelf dat hij zich weer in een verhouding laat sleuren die hem zoveel kost. Als dit de consequentie is van het eropna houden van en minnares, hoe spelen Picasso en anderen het dan klaar?
De jongeman is namelijk van mening dat je eerst diepe, diepe liefde moet voelen (liefst omringd door vele minnaressen) en veel moet lijden, voordat je dichter kunt worden. En daarvoor moet je in een wereldstad wonen, het liefst Parijs, maar daar wordt een andere taal gesproken, dus het wordt Londen voor hem.
En Londen valt natuurlijk tegen; het is niet een en al cultuur dat daar de boventoon voert, maar vooral kou, grauwigheid en eenzaamheid. Van arren moede wordt hij maar computerprogrammeur. Wilde romances krijgt hij niet echt, wel enkele treurige, korte verhoudingen en one-night stands.
Officieel studeert hij ook nog op afstand Literatuur in Zuid-Afrika, krijgt zelfs opdrachten om dingen uit te zoeken in de British Library.
Zijn enige publicaties zijn voorlopig een soort computergedichten, maar die leveren hem alleen maar hoon op: een dag of twee is hij in Kaapstad berucht als de barbaar die Shakespeare door een apparaat wil vervangen.
Het boek eindigt een beetje troosteloos, maar wij weten dat het allemaal goedgekomen is met de jongeman!