De LIBER pre-conference

 Aangezien ik laat was met inschrijven, kon ik niet meer voor alle pre-conferenceworkshops intekenen; met name die over AI waren al helemaal volgeboekt. Maar gelukkig is AI niet mijn hoofdonderwerp - ik volg het wel, maar toch meer op een afstandje. Bij de workshop over open textbooks van de werkgroep educatie was echter nog plek genoeg. 

En laat dat nou een van mijn hoofdonderwerpen zijn: dit jaar zijn we, samen met onze University Press, begonnen met een pilot op het gebied van open textbooks. We mogen een jaartje meeliften op de licentie van de University Press van Groningen (zie hier de site) om te kijken of het iets voor ons is en er bij onze docenten überhaupt behoefte aan is. Op dit moment hebben we drie projectjes lopen van docenten die heel graag een open textbook willen maken. Fijn dus om ergens op Europees niveau je licht te kunnen opsteken over dit onderwerp.

En kennis te maken met de leden van de Educational Resources werkgroep van LIBER.

Tijdens de workshop werd ingegaan op de mogelijkheden van het zichtbaar maken van open textbooks in de verschillende discoverysystemen die de universiteitsbibliotheken gebruiken (eigenlijk gewoon een kwestie van opzoeken een aanvinken, al gaat dat bij het ene systeem makkelijker dan bij het andere; soms is overleg met de uitgever nodig en hoe meer UB's ze aan de kop zeuren, hoe eerder ze geneigd zullen zijn de textbooks beter vindbaar te maken).

Het tweede deel van de workshop ging over het gebruik van open textbooks. Wat houdt de docenten tegen om open textbooks te gebruiken (resultaat van een survey onder Europese universiteitsbibliotheken)? Met stip op nummer 1: ze hebben liever een gedrukt boek als textbook, al snel daarna gevolgd door: ze zijn niet zeker van de kwaliteit van het materiaal.

Dat (plus de andere argumenten) komt op zich bekend voor.

En aangezien het een workshop was, werden we in groepjes verdeeld en moesten we bekijken of dit voor onze faculteiten ook gold. Dat werd beaamd, maar er kwamen meer redenen bij, bijvoorbeeld van een vakspecialist van een Medische Bibliotheek in Italië: zij bracht naar voren dat de studenten op de medische faculteit het een probleem vonden dat de open textbooks voornamelijk in het Engels werden aangeboden; zij hadden liever tekstboeken in hun eigen taal - medische studenten! Dat bevreemdde me toch wel, maar een bibliothecaris uit Oost-Europa beaamde dat dat in zijn land ook zo was. Dat vond ik best opvallend. 

Een ander bracht in dat - als men overgaat van een commercieel naar en open textbook - de inhoud van de cursus veranderd moet worden en dat dat veel te veel werk zou zijn. Dat leek me op zich wel een steekhoudend argument, al wees iemand anders erop dat hij het ook wel eens andersom had zien gebeuren: dat het textbook aan de (te geven) cursus werd aangepast en wendbaar meevloeide met de nieuwste inzichten; dat klonk mij meer als muziek in de oren en dat is ook het fijne van open tekstboeken, dat je ze voortdurend kunt actualiseren en niet hoeft te wachten op een nieuwe druk.

Hieronder een paar dia's met citaten en aanbevelingen voor wat bibliotheekmedewerkers zouden kunnen doen om (het gebruik van) open textbooks te promoten:

Ik zou zeggen: aan de slag!

De universiteitsbibliotheek in Nicosia

Een congres zonder excursies, en dus netwerkmogelijkheden, is geen volwaardig congres, en zo ook de LIBER niet. Naast een geweldig congresdiner meteen de eerste dag al op de heuvels van Afrodite (met een tussenstop bij de opgraving van Kourion) en een welkomstreceptie bij de carob mill de volgende dag, werd het congres afgesloten met maar liefst een hele dag Nicosia. In Nicosia, de hoofdstad van Cyprus, zouden we de universiteitsbibliotheek en het archeologisch museum bezoeken.

Van tevoren dacht ik 'ach, dat bezoekje aan de UB van Nicosia overleven we wel, als we daarna maar fijn naar het archeologisch museum kunnen!' Maar dat was buiten de prachtige UB gerekend; misschien was die bibliotheek eigenlijk wel het hoogtepunt van de dag.

Het is een vrij nieuwe bibliotheek, 5 jaar geleden geopend en ontworpen door de Franse architect Jean Nouvel. Het gebouw doet denken aan een heuvel, waardoor-ie mooi opgaat in de omgeving, al lijkt het in de verte ook wel op een kerncentrale die nog niet af is, met name door het groene gaas dat rondom een gedeelte van het gebouw gespannen is. Later legde de adjunctdirecteur uit dat daar eigenlijk planten doorheen moesten groeien, zodat het nóg meer op een natuurlijke heuvel zou lijken, maar dat alle beplanting tijdens de COVID-periode dood was gegaan en er nu geen geld was om deze opnieuw aan te schaffen. Eeuwig zonde, maar wie weet gebeurt er nog een wonder en trekt Bill Gates zich hier wat van aan of zo.

En dan de binnenkant. Die draait zich als het ware om een enorme kegel, die met het licht meekleurt, heen. Beneden is het wat kaal en donker, zodat je niet afgeleid wordt en je je helemaal op de inhoud kunt richten. De enige elementen die kleur aan de benedenverdieping(en) geven zijn de boeken.

Op de begane grond van het gebouw bevindt zich ook een kinderafdeling, iets wat ze op Cyprus heel belangrijk vinden, omdat er nog niet echt een bibliotheekcultuur op het eiland heerst.

En aan de tekeningen te zien zijn ook de kinderen onder de indruk van het interieur van de bibliotheek.

Een gedeelte van het gebouw is 24/7 open en er zijn ook hokjes waar je met groepjes kunt overleggen. In het begin mocht je eten meenemen en bestellen, maar dat liep een beetje de spuigaten uit, vooral tijdens de nachten die meer op feesten begonnen te lijken, dus dat hebben ze maar gauw teruggebracht tot het meenemen van flesjes water.

Een grappig detail is verder dat ze in de kelder een tijdscapsule hebben aangebracht met een boodschap voor het nageslacht.

Zo, en dan met de lift naar boven.

Daar is het licht, daar is het 360 graden uitzicht, daar staat de piano, daar mag je worden afgeleid, al staat de piano meestal toegedekt, omdat die af en toe te véél afleidde.

Want uiteindelijk is het hier toch de bedoeling dat je hier studeert. En je ook niet te veel laat afleiden door de enorme Turkse vlag die aan de noordkant uitdagend hangt te wapperen.

Het was bijzonder om hier met zo'n Europees gezelschap te zijn. Op een gegeven moment kwam het gesprek - dat is onvermijdelijk op Cyprus - op bezettingen en grensconflicten. De directeur van de bibliotheek in Dublin, die overigens van huis uit Brits is en mooie verhalen kan vertellen over het Book of Kells, zag veel overeenkomsten met Noord-Ierland (en meer actueel Oekraïne), en ook de Engelse Pakistaan voelde met de Cyprioten mee. Maar in Duitsland was het gelukkig allemaal goedgekomen, stelde men tevreden vast, dus het kán wel. Die hoop boorde de Duitse collega wel enigszins de grond in: ook in Oost-Duitsland is nog veel werk te verzetten; zij voelen zich daar nog steeds achtergesteld en stemmen daarom niet voor niets massaal op de AFD. 

Er is nog veel werk te verzetten.

In de prijzen

Prijzen winnen is altijd leuk, vooral als je niet eens weet dat je aan een competitie meedoet. Dit laatste overkwam mij twee weken geleden op het LIBER-congres: ik had de tweede prijs gewonnen in de competitie #liberreads. Op X werd je aangemoedigd om te delen welk boek je op weg naar het LIBER-congres - en dat maakt het een echt boekencongres - aan het lezen was. Helaas zag ik dat berichtje pas toen ik al op de plaats van bestemming was aangekomen, dus ik dacht 'ik maak er een strandfoto van', dat is ook een soort van (mentaal) op weg naar LIBER.

Zo gedacht zo gedaan. En wie schetst mijn verbazing dat op de afscheidsceremonie mijn strandfoto levensgroot in beeld kwam omdat ik de tweede prijs gewonnen had in de categorie #liberreads.

Wat een verrassing! De prijs zou me achteraf toegestuurd worden en bleek een cadeaubon van 25 dollar voor het platform Better World Books te zijn. Gratis shoppen in een bookshop en dat voor een boekenwurm! Maar ja, wat te kiezen? De eerste auteursnaam die in me opkwam was Ali Smith, en wel omdat die steevast in de onvolprezen seizoensleestips van mijn humanioracollega's voorkwam. Ja, voorkwám, want je kunt niet iedere keer met dezelfde auteurs aankomen natuurlijk.

Zo besteld, zo binnen en nu heb ik lekker Spring en Winter van Ali Smith in mijn vakantieleesvoorraad zitten.

Dankzij LIBER en mijn lieftallige humanioracollega's.

En voor jullie: hierbij een aantal geweldige zomerleestips van diezelfde club.

Hendrica

Het leek zo'n goed idee van m'n ouders om in m'n doopnamen m'n oma te vernoemen. Helaas alleen dat de vernoeming met een H (Hendrica, naar Riek) begint, en niet met een M (Monique). In afkortingen ben ik dan ook een H.Schoutsen, in plaats van de M.Schoutsen die ik in werkelijkheid ben, waardoor ik mezelf af en toe niet herken..

Dat is bijvoorbeeld de harde werkelijkheid met e-mailadressen, maar ook - en dat is veel kwalijker - op vliegtickets. Want op vliegtickets moet je je eerste doopnaam opgeven, het moet in ieder geval overeenkomen met de gegevens op je paspoort, en daar heet ik Hendrica Maria, H.M. dus. Waarom heet ik niet Maria Hendrica? Dat zou al wat identiteitsproblemen opgelost hebben, want dan was ik alsnog M.Schoutsen. Mijn ouders hadden mij ook gewoon Maria kunnen noemen, maar dat vonden ze misschien te christelijk. Monique klinkt natuurlijk veel exotischer, hoewel ik deze naam met veel, heel veel generatiegenoten deel.

Maar terug naar dat vliegticket.

Sinds dit jaar mogen we op het werk onze congressen niet meer zelf boeken, maar moeten we dat verplicht via een reisbureau doen, dat zou gemakkelijker zijn en ons enorm veel tijd besparen. Wishful thinking van het management. Tot nu toe heeft het me alleen maar meer tijd gekost. Vooral omdat ze mijn gegevens niet goed hadden overgenomen. Op de vliegtickets hadden ze als voornaam - je raadt het al - in plaats van Hendrica Monique doorgegeven. En daar kwamen ze bij het inchecken pas achter. Ik kon dat ter plekke laten veranderen, maar dat ging wel geld kosten. Honderdvijftig euro. Wááát? Ja, en dan kon ik nog van geluk spreken, want ze hadden me ook gewoon de vlucht kunnen ontzeggen en dan had ik helemaal met lege handen gestaan. Oké, doe dat maar dan. Honderdvijftig euro voor een administratieve rechtzetting. Duur doopnaampje, vooral omdat het mij zelf een jaar of tien ook overkomen was. Nee, zo'n fout maak je maar één keer en van een reisbureau verwacht je zéker niet dat ze zo'n fout maken.

De volgende dag heb ik meteen het reisbureau de huid vol gescholden gemaild dat ze een fout hadden gemaakt en gevraagd hoe ze dat met het retourticket hadden gedaan. Dezelfde fout gemaakt natuurlijk. Met excuses: dat werd een heel nieuw ticket kopen. Ongelooflijk.

Het wordt onderhand goedkoper om mijn naam bij de gemeente te laten veranderen. Weg met die Hendrica!

Maar ja, dat kan ik m'n moeder en oma natuurlijk niet aandoen. Of ben ik nu te sentimenteel?

Mijn eerste LIBER-congres

Het jaarlijkse LIBER-congres zou dit jaar in Limassol (Cyprus) plaatsvinden. Ik heb lang getwijfeld of ik wel zou gaan: eigenlijk vind ik vliegen veel te vervuilend en ik was bang dat er net als een aantal jaar geleden weer bosbranden zouden uitbreken. 

Wat met uiteindelijk over de streep heeft getrokken weet ik ook niet meer, vermoedelijk toch het interessante programma en de roep van Cyprus, eiland van Afrodite, om het eiland eens te komen verkennen. 

O ja, en in januari hadden we als ENOEL een paper ingediend, die weliswaar goed beoordeeld was, maar we niet in de vorm van een workshop mochten aanbieden. Wel als poster, maar dat vond de community leader geen goed plan.

En het viel niet tegen! Het was weliswaar loeiheet, maar er waren geen bosbranden en mijn hotel lag aan het strand met alleen een schaduwrijk bomenperkje ertussen, had bovendien een prachtig zwembad en voldoende airco.

De sessies waren interessant en er waren prachtige recepties, diners en excursies gepland. En wat een mensen heb ik weer ontmoet, uit heel Europa en zelfs daarbuiten. En dit keer niet alleen informatiespecialisten, maar ook directeuren en uitgevers; dat is wel een verschil met de ECIL-congressen die ik normaal bezoek. Ook waren er opmerkelijk meer collectiespecialisten klassieke talen en archeologie - ook wel eens leuk om met de Europese evenknieën te praten over het vak.

Er waren veel sessies over AI en Open Science, maar/en ook over inclusiviteit en de waarde van het gedrukte boek. Een mooie balans dus.

Ach, en die koffer die een dag te laat kwam, de vliegreis die ineens geannuleerd werd, de naam op het ticket die niet klopte en de aansluiting die niet klopte: dat vergeet je uiteindelijk allemaal. 

Denk ik.

'Waarom hebben mensen toch zo'n hekel aan vissers?'

Vroeg de sportvisser mij toen hij zo'n beetje de hele baai van onze plas waar altijd suppers en surfers aan- en afmeren, had bezet met z'n hengels en andere vissersspullen.

Hij had mij net gevraagd of ik wilde gaan suppen, maar dat leek me nogal duidelijk omdat ik mijn sup op het gras had gelegd en ik me aan het omkleden was.

'Ja, dat klopt, als ik er straks langs kan', antwoordde ik hem.

Dat had hij blijkbaar opgevat als een passief agressief antwoord en ik paaide hem een beetje door te zeggen dat mijn man ook wel eens viste. Dat stelde hem blijkbaar gerust; ik was niet zo'n erge havermelkelitetrut als hij blijkbaar dacht. Vrouwen die een man hebben die ook wel eens vist kun je als een van ons beschouwen.

'Wacht, ik leg deze hengel wel even opzij. Zal ik je er even op helpen?'

Zo ver wilde ik de vriendschap nou ook weer niet laten oplopen, dus ik zei dat dat niet hoefde.

Toen ik terugkwam van mijn rondje, was hij net bezig om z'n spullen op te ruimen. 'Ik gooi de vissen altijd terug hoor!' zei hij, alsof mij dat iets uitmaakte.

'Hoe duur is zo'n sup eigenlijk?' Ik zei dat dat ervan afhing, en dat je ook sups met stoeltjes kunt kopen en zo. 'Stoeltjes? Maar dan zou ik er ook op kunnen vissen dus?' 'Ik heb het nooit geprobeerd, maar waarschijnlijk wel ja.'

Iets in mij zegt dat we er binnenkort een nieuwe supper bij hebben op de plas. Met hengel. 

Blup!

Mijn week in podcasts

Nu ik in mijn revalidatieproces zit, heb ik volop tijd om boeken te lezen, radio te luisteren en televisie en Netflix te kijken. En podcasts te luisteren.

Ik kan inmiddels ook echt uitkijken naar nieuwe afleveringen van podcasts die ik volg. Maandag is wat mijn podcasts betreft een rustige dag. Natuurlijk start ik net als elke doordeweekse dag even op met Weer een dag, maar verder biedt het niet heel veel speciaals. Ja, Boekestijn en De Wijk voor het duistere oorlogsnieuws en wat losse podcasts van landelijke dagbladen.

Nee, dan de dinsdag. Dan is het Rare jongensdag: de podcast waarin Olivier Hekster een thema dat in de Romeinse tijd speelde, maar ook in de moderne tijd nog actueel is, bij de horens vat. Je moet hierbij denken aan boerenprotesten, racisme, hooligans en feminisme.

Woensdag is er gewoontegetrouw een aflevering van de onvolprezen podcastreeks de Oudheid van Timo Epping; die zet ik dan meteen ook op 'mijn' community Geschiedenis van de Oudheid en Middeleeuwen als Open Educational Resource op het nationale leermiddelenplatform edusources. Tja, is dat nou werk of hobby? Jij mag het zeggen.

In ieder geval staat er die dag ook altijd een aflevering van Lia van Bekhovens Britten klaar.

En dan donderdag: dan is er altijd een aflevering van Europa draait door. Dat is eigenlijk altijd smullen. Op informele en luchtige wijze ben je na het beluisteren van dat uurtje weer helemaal bijgepraat over de capriolen van ons mooie continent Europa (inclusief muziek).

Vrijdag is de dag van de politieke podcasts. Dan luister ik altijd naar De Stemming van het olijke duo Xander van der Wulp en Joost Vullings. En als tegenwicht/aanvulling De kamer van Klok van de Volkskrant.

De zaterdag is er voor de taal met De Taalstaat, extra fanatiek beluisterd sinds ik er een keer in opgetreden heb.

En zondag is natuurlijk rustdag, dus bakkie koffie en praten met en luisteren naar familie en vrienden.

Ook jullie heel fijne Paasdagen gewenst. Lekker luisteren naar elkaar!