De lezingen die begonnen met een vraag

Lezingen die beginnen met een vraag zijn eigenlijk het leukst om te bezoeken; je zit er meteen lekker in. Tijdens het ECIL-congres waren dat er twee.

De een begon met: 'Waar denken jullie dat er meer van zijn, vogelsoorten of referentiestijlen?' 

Hmm, dat was een moeilijke vraag, de meesten dachten vogelsoorten. Mispoes, dat bleken toch referentiestijlen te zijn. Meer dan tienduizend! Het was het begin van de lezing "Who cares?" Defining  citation style in scholary journals. De sprekers vroegen zich af waarom er toch zo enorm veel referentiestijlen zijn en waarom de wetenschappers zichzelf (en de studenten) daar zo'n last hebben bezorgd. Alsof ze niets beters te doen hebben! 

Om het antwoord hierop te vinden hebben ze een onderzoek uitgevoerd en in SCOPUS gekeken welk land er het meeste publiceerde. We mochten wederom raden. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hadden we al snel, maar dat het derde land Nederland was? Daar was niemand opgekomen. De reden is waarschijnlijk omdat er relatief veel grote uitgeverijen als Elsevier in Nederland zijn. Verder hebben ze gekeken of de wetenschappers meer in hun eigen taal of het Engels hadden gepubliceerd. Qua Tsjechië en Litouwen (waar de onderzoekers vandaan kwamen) bleek dat ongeveer 60% te zijn. 

En de vakgebieden dan? Was daar iets zinnigs over te vertellen? Wat Tsjechië en Litouwen betreft wel: het eerst land bleek voornamelijk artikelen op het gebied van landbouw te produceren, terwijl het tweede land zich het meeste bleek te richten op de sociale en geesteswetenschappen. In algemene zin worden de meeste artikelen op het gebied van de medische wetenschappen gepubliceerd.

Ook was bekeken of het scheelde of de artikelen al dan niet in Open Access waren verschenen. Voor Tsjechië en Litouwen bleek dat er relatief veel in (diamand) open access verscheen.

In Tsjechië was de ISO-stijl dominant, voor de rest 'unnamed' en APA. De 'unnamed' kwam het meest voor in de natuur- en medische wetenschappen. 

Naar de uitgevers is nog niet in detail gekeken; dat staat nog open voor vervolgonderzoek.

De conclusie luidt dat de huidige situatie met zo veel referentiestijlen in ieder geval niet werkbaar is en een harmonisatie daarvan zeer welkom zou zijn, maar wie gaat dat organiseren? De uitgevers in ieder geval niet, die interesseert het blijkbaar niet en de Open Access journals vragen vaak niet om een bepaalde stijl, wel om een DOI. In Tsjechië wordt relatief minder vaak met DOI's gewerkt. 

Om de 'unnamed styles' te duiden hebben ze tijdens het onderzoek ChatGPT gebruikt. Die stijlen bleken vaak varianten op bekendere stijlen te zijn.

De voorzitter (een onderzoekster) merkte op dat het schrijven in een andere referentiestijl voelt als het huren van een auto, namelijk dat je eerst een tijdje stress ervaart omdat je de auto en alle knopjes nog moet leren kennen, maar dat het daarna wel begint te wennen, hoewel het nooit echt natuurlijk aanvoelt en je liever in je eigen auto rijdt.

De tweede lezing die met een vraag begon was getiteld Media literacy interactively and for all. De vraag luidde: wie gelooft dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden? Natuurlijk stak niemand zijn vinger op, want Thierry was niet in de zaal aanwezig. Van Tsjechië is bekend dat ongeveer 10 procent in complottheorieën gelooft (en ook 10 procent dat de Russische invasie van Oekraïne terecht was). 

Krystyna Paulova, de spreekster, zelf een gamer, is zeer actief op het gebied van het bestrijden van desinformatie bij het voortgezet onderwijs en senioren; haar team heeft verschillende MOOCs voor verschillende onderwerpen gemaakt over dit onderwerp, waarvan er enkele in het Engels vertaald zijn, en tevens een aantal open online textbooks (future books), gemaakt met veed.io.

Ze liet ons twee plaatjes zien en vroeg ons te raden welke van de twee gemaakt was met AI.

En alsof dat nog niet genoeg was, hebben ze ook nog een online escaperoom (deze is vertaald in het Engels) gemaakt, over een AI die de wereld wil overnemen. Bij het maken van het spel is ook gebruik gemaakt van AI, onder ander om een deepfake video te maken. Ze willen graag samenwerken en vroegen ons ze te volgen op Instagram.

De keynotes op de ECIL

Het is niet altijd het geval, maar dit jaar stonden de keynotes soms wel héél erg ver af van de praktijk. Ze hadden achtereenvolgens als thema ethiek en informatievaardigheden (dat was trouwens nog wel enigszins praktisch en cool dat de spreker op z'n sandalen verscheen, waardoor je een soort Jezusgevoel bij hem kreeg; leuk dat hij het had over de inscriptie boven de ingang van de bibliotheek van Alexandrië: psychès iatreion, plaats voor heling van de ziel), een archipel van bibliotheek- en informatiewetenschappen met veel metaforen (zelf niet gevolgd, maar de reacties op dit praatje waren wisselend, van supervaag tot prachtig), sociaal-culturele benaderingen van informatievaardigheden (een erg abstract praatje) en interdisciplinaire en methodologische aspecten om de ervaring van informatie te diagnosticeren (mogelijk nog abstracter en dat na de avond van het galadiner, wat jammer was, want de spreekster, Monika Krakowska, bleek een ontzettend leuke vrouw, die op het galadiner zelfs nog een soort spontaan concert gaf - wát een stem! Adèle zoals je Adèle nog nooit gehoord had).

Soms zijn de mensen achter de keynotes leuker dan de keynotes zelf...

Maar als je toch de verslagen wilt lezen, meesterblogster Sheila Webber heeft ze allemaal netjes voor je verslagen:

A compass for what matters: virtue ethics and information literacy door Tim Gorichanaz

An archipelago of library and information science door Jenna Hartel

Socialcultural approaches to information literacy door Alison Hicks

The experience of information and the formation of information culture door Monika Krakowska en Sabina Cisek

Boekentips van Tim Gorichanaz:

1. Virtue information literacy flourishing in an age of information anarchy

2. Technology and the virtues: A philosophical guide to a future worth wanting

3. Invisible search and online search engines

4. Information cultures in the digital age

5. The expanding circle

6. Information experience in theory and design (zijn eigen boek)

Do widzenia, Kraków

 Nou, dat was een avontuur zeg! Eindelijk weer eens lekker Oost-Europa in voor een ECIL-congres. Dit congres vindt een keer in de twee jaar plaats en wordt bij voorkeur in Oost-Europese steden gehouden om het voor de Oost-Europeanen enigszins betaalbaar te houden. Niet dat het heel goedkoop was in Krakau, maar bepaalde producten waren wel minder duur dan bij ons. De cocktails bijvoorbeeld; die waren in veel gevallen goedkoper dan wijn!

Daar hebben we natuurlijk flink misbruik van gemaakt.

We, dat waren zeven deelnemers uit Nederland en twee uit België. Een bont gezelschap. En dan hebben we het nog niet eens over de rest van de congresgangers, overal vandaan, inclusief een boel deelnemers uit de Verenigde Staten. En alles was uitstekend georganiseerd. Goed hotel, goed en gevarieerd eten, alles liep op rolletjes. Heel anders dan toen ik er 13 jaar geleden was; wat een beetje Europees geld niet kan doen...

Over Europa gesproken: precies in het tweede weekend dat we er waren, waren er verkiezingen. Niet dat we daar heel veel van gemerkt hebben, maar er was wel bij tijd en wijle wel veel politie op de been en overal in de stad hingen verkiezingsposters. 

En uiteraard hebben we ook Auschwitz bezocht; bijzonder om dat met zo'n bont gezelschap vanuit alle uithoeken van de wereld te doen, en dat tijdens de oplaaiing van het aloude conflict tussen Israël en de Palestijnen. Gelukkig was er ook nog een andere excursie georganiseerd, namelijk naar de zoutmijn van Wieliczka, wat een en al pracht en Pools vernuft was; dat compenseerde de afschuwelijkheden mooi.

En als klap op de vuurpijl heb ik de laatste dag ook nog het Princes Czartoryski museum bezocht. Mét de dame met hermelijn van Da Vinci. Over schoonheid gesproken.....

Hoe de presentaties gingen lees je in de volgende blogpost. Eerst even uitblazen.

Krakau here we come!

Weinig updates over het werk op deze blog de laatste tijd als ik de posts zo eens bekijk. Maar daar gaat binnenkort verandering in komen, want ik ga weer op congres. Naar Krakau deze keer.

'Gewoon' weer naar het Europese informatievaardighedencongres dat nu niet meer elk jaar is, maar een keer in de twee jaar. De vorige editie was in z'n geheel online en heb ik dus maar overgeslagen.

Voor deze conferentie had ik in januari al braaf een paper ingediend en in april was deze uiteindelijk in z'n geheel gecheckt en goedgekeurd. Vóór de zomer de vlucht geboekt en het hotel geregeld. Zo ben je er eigenlijk het hele jaar al mee bezig, of eigenlijk negen maanden voordat het congreskind eindelijk ter wereld kan komen.

En als verrassing mogen mijn Apeldoornse collega Lieke en ik twee presentaties overnemen van een Amsterdamse collega die door omstandigheden zelf niet naar het congres kan gaan.

Als dat maar goedkomt!