Thomas en Stine

Totaal verschillend, maar allebei schrijver. De een van persoonlijke en alledaagse verhalen en columns, de andere van filosofisch werk. De een geboren in Nijmegen, de ander in Denemarken. De een wat ouder, de ander wat jonger. De een man, de ander vrouw. Tot zo ver de verschillen. Nu de overeenkomst: ze traden allebei op in de Stevenskerk tijdens de Vierdaagse. De een op zondag, de ander op maandag.

Het waren beide boeiende lezingen. De een bezocht ik samen met mijn moeder, de andere alleen. Dat ik met mijn moeder naar een lezing van Thomas Verbogt ging, had een reden. Ik had namelijk van haar het boek Het eerste licht boven de stad gekregen, een boek met herinneringen aan Frans Kusters dat zich grotendeels in Nijmegen afspeelt. Ze had het eigenlijk willen laten signeren, maar dat was (nog) niet gelukt. Dus toen bekend werd dat Verbogt een lezing ging geven in Nijmegen, belde ik haar meteen op: 'mam, nu kun je het boek eindelijk alsnog laten signeren, want Thomas Verbogt komt een lezing geven in Nijmegen, dan kunnen we daar mooi samen naar toe!'.

Zo gezegd, zo gedaan en bij het signeren hebben we nog even leuk met hem gebabbeld, onder andere over een gemeenschappelijke kennis van Verbogt en mijn moeder.

Naar Stine Jensen was ik dus alleen, maar ook weer niet, want de kerk zat behoorlijk vol. Net als de lezing van Verbogt had ook de lezing van Jensen een toepasselijk thema: wandelen. Of eigenlijk toch ook weer niet, want het ging in feite over bezinning (en hoe wandelen daarbij kan helpen - ze heeft bijvoorbeeld een hele serie interviews gedaan met mensen die de camino hebben gelopen, en het viel haar op dat bijna iedereen die hem liep, op de een of andere manier een crisis te overwinnen had, of zich op een kantelpunt in z'n leven bevond). Maar het ging ook over identiteit (dus ik ben) en geluk (hoe vind je dat en waarom richten we ons bij het vinden daarvan onze blik steeds meer naar het oosten?)

Ze vond het wel moeilijk om een monoloog te houden, zei ze, want als filosoof was ze toch vooral gewend om vragen te stellen aan het publiek, maar ze deed het op indrukwekkende én luchtige wijze, fijn altijd, die combinatie. En om toch wat interactie te hebben, mochten we op het laatst als publiek allemaal een mooie spreuk of advies over geluk of iets wat ons in de lezing getroffen had op een gekleurd papier schrijven en - hilarisch - dat tot een vliegtuigje vouwen en door de kerk laten zweven in de hoop dat het bij iemand anders uit het publiek in de schoot viel.

Daar stal ze toch wel mijn hart mee. En mijn hart werd nog een beetje meer opgetild toen ik een nicht van mij, die ik al heel lang niet meer gezien had, daar tussen die vliegtuigjes tegenkwam. Natuurlijk hebben we meteen een afspraak gemaakt. Onvoorzien (maar onderschat de kracht van vliegtuigjes in de kerk niet) in de schoot geworpen!

Ten Bos in de kerk

René ten Bos in de peinspose

Een goed idee van de bibliotheek om René ten Bos uit te nodigen voor een lezing; hij kan goed vertellen en onderzoekt interessante thema's, zoals ik al eerder schreef.

Ook zelfonderzoek schuwt hij niet; hij observeert wat er met hem gebeurt nu hij denker des vaderlands is. Het meest in het oog springend vind hij dat overal zijn beeltenis verschijnt, waardoor hij een ander soort relatie met zijn gezicht krijgt, verwrongener.

Iedereen verwacht trouwens dat hij de hele dag denkt. Maar hij denkt echt niet de hele dag (en zijn kinderen zijn daar maar wát blij mee, bekende hij). En hij word constant gebeld om zijn mening over iets te geven, bijvoorbeeld het plasincident rondom Patricia Paay. Maar daar hééft hij helemaal geen mening over, tenminste niet een andere dan wij, het publiek.

Wat mensen niet altijd snappen is dat de filosofie ook helemaal geen meningenfabriek is. De filosofie is juist op zoek naar de paradox en stelt liever de goede vragen om boven het niveau van de mening uit te stijgen. Paradox betekent ook letterlijk 'tegen de mening' (para is tegen en doxa is mening).

De hoofdthema's uit zijn werk zijn transparantie en ecologie. Zijn proefschrift ging over managementgoeroes, waaronder Trump (toen al bekend, maar nog niet zoals nu, en in een andere functie). De invloed van managementgoeroes op managers is bijzonder groot. Managers hebben namelijk niet echt een professionele identiteit en zoeken dus houvast. Die vinden ze in de managementtheorieën zoals die van Trump (toen die nog 'gewoon' manager was). In een ander interview met hem las ik dat de invloed van met name de Angelsaksische managementtheorieën hier ontzettend gegroeid is, onder andere omdat de managers van tegenwoordig geen Frans of Duits meer lezen, terwijl de managementtheorieën die in die talen geschreven worden/ zijn, vaak beter toepasbaar op Europese bedrijven zijn.

Hij onderzoekt ook hoe Trump z'n (management)ideeën nu op de politiek loslaat. Interessant, want politiek is een andere business dan het zakenleven, maar er zijn ook parallellen, ondanks dat politiek voornamelijk over in- en uitsluiting (van groepen) gaat; in het zakenleven is iedereen juist welkom - als consument!

Ondertussen is het verkopen van boeken en lezingen over managementtheorieën een hele industrie geworden. De belangrijkste stroming is die van volgelingen van Carl Schmitt, die ook een belangrijke inspiratiebron voor ....Adolf Hitler was.
Graag leest Ten Bos dit soort geschriften niet, maar ja, you have to read the enemy om je eigen standpunten nog helderder te krijgen (en munitie te verzamelen).

Als filosoof ergert hij zich natuurlijk enorm aan de 'alternative facts' en versimpeling van ingewikkelde problemen. Een interessante tijd dus voor deze man, met een overvloed aan hyperobjecten en hypokritiek. Jazeker, mensen, ik heb een paar nieuwe woorden geleerd, en dat op de maandagmiddag tijdens de Vierdaagse/ zomerfeesten.

Laat dat wandelen maar aan anderen over. Voorlopig.

You go, Rodaan!

Prima idee van de openbare bibliotheek Nijmegen om tijdens het zomerfeestengedruis ook een paar rustpunten te organiseren, zoals lezingen van schrijvers in de Stevenskerk.

Wat een genot om naar Rodaan Al Galidi te luisteren! Veel mensen hadden dat al ontdekt tijdens de DWDD- uitzending waarin hij door Adriaan van Dis geïnterviewd werd, maar echt, in het echt is hij nog leuker. Hij heeft humor en is een rasechte dichter, in die zin, dat hij het liefst in metaforen denkt. En hij houdt ons Nederlanders een spiegel voor, bijvoorbeeld met betrekking tot ons inhumane asielbeleid in zijn jongste roman Hoe ik talent voor het leven kreeg.

Maar ook in zijn gedichten, zoals in de fiets of de vergadering.

Hij vertelde hoe hij op advies van zijn vader bouwkundig ingenieur werd, maar dat eigenlijk niet zijn wilde - er komen wel veel verwijzingen naar bouwkundige elementen in zijn poëzie voor, dus zijn referentiekader heeft hij er in ieder geval gedeeltelijk aan kunnen ontlenen, een schrale troost. Zijn eerste twee romans (over en vanuit het perspectief van een schaap en, jawel, een WC) flopten, maar zijn net genoemde nieuwste roman (vanuit zijn eigen perspectief, over zijn tijd in het asielzoekerscentrum, die hij eigenlijk liever wilde vergeten) lijkt een groot succes te worden; dat had hij natuurlijk nooit verwacht (en de Bezige Bij, die het niet wilde uitgeven ook niet).

Hij kan er in ieder geval prachtig over vertellen en uit voorlezen. Eigenlijk, zo zei hij, had hij het boek 'de ontdekking van de hemel' willen noemen (maar dat klonk volgens de uitgever te Mullischiaans) en ook zijn voorstel om het 'het verdriet van Nederland' te noemen werd afgewezen (te Clausiaans).

Aangezien ik het boek al had, en ook bij me had - ik heb al vakantie en dan denk ik aan dat soort dingen - heb ik het laten signeren. Voor mijn dochter, met op mijn verzoek een aansporing om het uit te lezen en sowieso meer te lezen. Hij schreef er de volgende opdracht in: als je mijn boek leest, krijg je de volgende gratis!!! Echt :-)

Kijk, dan heb je bewezen dat je de Hollandse geest begrijpt.

Ook de Nederlandse vrouw heeft hij mooi getypeerd, en wel in het volgende gedicht uit Koelkastlicht:

De Amerikaanse vrouw zegt: ‘Ik wil met je vrijen.’

De Arabische vrouw zegt: ‘Maak kinderen met mij!’

De Franse vrouw zegt: ‘Zullen we zoenen?’

De Spaanse vrouw zegt: ‘Ik wil met je dansen.’

De Belgische vrouw zegt: ‘Rode wijn of witte?’

En de Nederlandse vrouw… Ach,

de Nederlandse vrouw zegt:

‘Ik wil oud met je worden.’

Ik zei het toch al: een spiegel!

Daryll-Ann in de Stevenskerk

Het leek wel of we weer in de jaren tachtig/negentig waren beland. Jan Douwe Kroeske kondigde Daryll-Ann aan. En hij was er maar wat trots op het bandje uit zijn geboortestreek aan te kondigen. Tien jaar lang hadden ze niets van zich laten horen en nu ineens zijn ze weer on tour! Natuurlijk beginnend met een promo bij DWDD.

En wat leent hun muziek zich voor een concert in een kerk. Ja, echt mooier dan op de plaat, reken maar van yes! Veel en veel voller. Intiemer ook. Mooi symfonisch en sereen.

Wat het optreden nog bijzonderder maakte, was dat het begon met een minuut stilte in verband met de slachtoffers van de vliegtuigramp. You'll never walk alone, dat overal elders in de stad klonk, hebben ze niet gezongen. Wel vroegen ze hoe veel van de aanwezigen de Vierdaagse eigenlijk gelopen hadden. Slechts twee mensen staken tot hun grote verbazing hun vinger op. Feestvierders en wandelaars, twee aparte stammen, mannen van Daryll-Ann....

Wat misschien ook nog wel vermeldenswaardig is: ik mocht er helemaal gratis heen (en nog iemand meenemen ook, die me als dank na afloop trakteerde op het lekkerste ijs van Nijmegen). Want had via de facebookpagina van De Gelderlander twee vrijkaartjes gewonnen.

Is dat een bofavond of niet?

Jan Douwe en Daryll-Ann twintig jaar eerder bij de 2 meter sessies: