Digitaal toneel

Eigenlijk had ik me er niet zo veel van voorgesteld, van de voorstelling Brieven uit Genua van Ilja Leonard Pfeijffer door toneelgroep Maastricht via Zoom.
Ten eerste: een brievenboek op het toneel: een beetje vreemd, ik kon me er niet zo veel bij voorstellen.
Ten tweede: een toneelstuk via Zoom: het gaat bij toneel toch om de beléving en dat kan toch niet via een schérm en met een programma waar je normaal mee vergádert? Dan haal je toch alle essentie van het theater weg?


Maar het was verrassend leuk. De voorstelling, die merendeels bestond uit het voorlezen/ vertellen van een brief aan Gelya, de ex-vriendin van Pfeijffer, over Genua in de regen, in de herfst, zo in contrast met de vrolijkheid op de terrasjes in de zomer. Huilende parasollen en druipende straten waar je maar keek. De troosteloze haven. Interessante ontmoetingen met Genuezen van allerlei allooi, dat wel. Dat verzachtte, net als de drank.

Acteur en artistiek leider Servé Hermans speelt Ilja die het driftig rokend en drinkend vertelt. dat doet het goed, alsof je met hem aan een tafeltje aan het terras zit. Ons was van tevoren netjes verteld hoe je het beeld op speakers view kreeg. Anders zag je de protagonist alleen als een klein hoofdje tussen alle mensen die óók in beeld waren, maar het publiek moesten voorstellen en daardoor een beetje mede-acteurs waren.

Ja, ik zelf ook. Ik had me voor de computer geïnstalleerd met een glas Apérol Spritz om de ervaring iets meer cachet te geven dan het bijwonen van een gewone zoommeeting. Je moet wát.

Maar het was niet alleen Hermans die als acteur in beeld kwam. Ook Ilja zelf kwam semi-live in beeld om ons een fijne voorstelling te wensen vanuit Genua en Michel Sluysmans, acteur, artistiek leider en vriend van Ilja, leidde het toneelstuk in met een brief aan de schrijver over de totstandkoming van het stuk. Heel stijlvol en in de stijl van Pfeijffer, een gedegen spel met feit en fictie.

Door de bijzondere setting 'in the cloud' kreeg dat spel zelfs nog meer dimensie, want kun je dit toneelstuk wel echt een toneelstuk noemen? De acteurs stonden in elk geval niet op het podium, en de muzikale omlijsters (sopraan Lies Verholle en pianiste Elisabeth De Loore) ook niet. die zaten in hun eigen huiskamer, in respectievelijk Antwerpen en Gent. Bizar, bizar, maar het klópte - afgezien van de behuizing: dit soort artiesten behoort in paleizen met kroonluchters te wonen, niet in kleine flatjes met Ikeameubilair.

Bij gebrek aan coulissen kleedde Michel Sluysmans zich gewoon voor de camera om, al bestond dat omkleden meestal uit het opzetten van een pruik of zonnebril of allebei, al naar gelang zijn bijrol, die met baard de ene keer geslaagder was dan de andere keer. Ik bedoel, Stella met baard? Ik zou het verboden hebben als ik Ilja was!

Romeinse tragedie- en komediemaskers

Wie Stella is? Dat is de nieuwe vriendin van Ilja, die hij, zoals hij zo mooi in het brievenboek beschrijft, in dat druilerige Genua ontmoet en door wie alles anders zou worden. Ondanks de regen ging de zon weer schijnen voor de schrijver, als nooit tevoren. De geweldige, mooie Stella heeft hem zelfs van de drank geholpen door zijn hoofd dusdanig op hol te brengen dat hij zich meer om zijn lichaam ging bekommeren. Net als in het boek eindigde het toneelstuk ook met dit gegeven, al zijn daardoor wel heel wat brieven, bijvoorbeeld aan zijn ouders, uitgever, jongere ik en vele andere anderen gesneuveld. Natuurlijk, anders zou de voorstelling écht even lang als een vergadering geduurd hebben! Nu was het een mooi afgerond verhaal van ongeveer een uur, een poëtische liefdesgeschiedenis eigenlijk, door Sluysmans uiteraard afgerond met nóg een persoonlijke brief aan de schrijver.

En er volgde een vet zoomapplaus door het publiek dat na de voorstelling eindelijk van het mute-slot gehaald werd. En zelfs mocht chatten om de toneelgroep voor de voorstelling te bedanken. Nou, dat hebben we in groten getale gedaan!

Hartelijk bedankt dus, Katharina, voor de tip!

recensie over deze voorstelling in de theaterkrant

Als je trouwens zin hebt om Ilja zelf een verhaal te horen inspreken, klik dan op deze link. 

De uitdagingen van afstandsonderwijs: toolgericht of doelgericht?

Online lesgeven, dat gaat natuurlijk met name over de tools, in het begin tenminste wel. Gebruik je Microsoft Teams, Google Meet, Google Hangouts, Virtual Classroom, Zoom, WebEx, BigBlueButton of Jitsi? Dat hangt er maar van af wat je organisatie biedt natuurlijk. Is je instelling al overgestapt op Office 365, dan is het duidelijk, dan gebruik je Microsoft Teams. Werk je via Brightspace, dan gebruik je Virtual Classroom. Maar wat als je dat niet kunt of wilt gebruiken, dan blijven bijvoorbeeld Zoom, Jitsi, BigBlueButton of WebEx over. Maar dan zul je wel last hebben van ofwel privacykwesties ofwel instabiele verbindingen. Want deze tools worden ook gebruikt voor online vergaderen, dus de lijnen zijn nogal….overbezet soms.

En als je je tool gekozen hebt, dan ga je eens kijken naar je didactiek. Of andersom, je kijkt eerst naar wat je wilt bereiken met welke didactiek en dan kies je de juiste tool daarbij, hoewel je vaak die keuze niet hebt, omdat de organisatie al voor je gekozen heeft welke tool je moet gebruiken. Maar als je de keuze hebt, kies je als informatiespecialist natuurlijk voor de meest privacyvriendelijke en draag je dat ook uit.

Enfin, de didactiek. Want online lesgeven is natuurlijk wel anders dan fysiek lesgeven: de interactie met de groep is wat minder natuurlijk en het kost scholieren of studenten nog meer inspanning om via een scherm naar jou te kijken dan om jou live te zien.

Schermen zijn immers vermoeiend - ook voor de jeugd! Zorg dus dat je zelf zo min mogelijk onafgebroken aan het woord bent. En als je dat toch wilt zijn, maak dan liever een kennisclip (handleiding) die vooraf bekeken moet worden. Dat kost wel wat meer werk, maar als het goed is, kun je die vaker inzetten. Wat je ook kunt doen, is een kennisclip van een ander over jouw onderwerp inzetten. Dat kost nóg minder tijd en er is een overvloed aan dit soort materialen. Het mooiste is als je daar een paar opdrachten bij maakt en samen over de uitkomsten van die opdrachten gaat filosoferen. Dan heb je als het goed is een mooi gesprek over iets wat je samen bekeken hebt. Natuurlijk is dat niet altijd mogelijk, maar het is wel een effectieve methode.

Pauzes, een duidelijke opbouw van de les als houvast plus het uitspreken van de verwachtingen naar de studenten toe en afwisseling (variatio delectat!) zijn bij een normale cursus al belangrijk, maar bij een online les gewoonweg onontbeerlijk. En daarbij spreek ik vooral als ervaringsdeskundige met betrekking het vólgen van online cursussen. Fijn als je tijdens de les of cursus bijvoorbeeld even de break out room in kunt om in kleiner en overzichtelijker verband de stof of het onderwerp te bespreken. Of dat er even een polletje gehouden wordt (door middel van hand opsteken, wel of niet in beeld zijn of een gekleurd papier voor de camera houden - bij een programma als Even tot hier werkt dat ook mirakels! Maar goed, af en toe mentimeteren kan ook natuurlijk.

Gamification en een keer iets verrassends doen is ook heel stimulerend. Waarom geen college geven op Second Life bijvoorbeeld, zoals in Tilburg gebeurt? (dank voor de tip, Norma!)

Maar goed, ga er maar aan staan als je je offline lessen even in een paar dagen moet omzetten naar volledig online. Respect voor degenen die dat (hebben) moeten doen! Zelf ben ik pas in september aan de beurt, dus ik heb nog tijd genoeg om er over na te denken hoe ik het wil gaan aanpakken. Het ligt er een beetje aan hoe het virus zich ontwikkelt….

Tot slot: Goede tips vind je te over op internet. Een greep:

Platforms:

Vraagbaak online onderwijs van Surf (veel en goede informatie, ook webinars)

Handige tips op het gebied van digitale didactiek van de Open Universiteit (specialisten van het eerste uur op het gebied van afstandsonderwijs)

Het weblog van Wilfred Rubens: (bijna) elke dag een post over e-learning (of liever gezegd technology enhanced learning)

Tips bij leren op afstand van de Radboud Universiteit

Losse artikelen 
Toolgericht of doelgericht (algemeen en ja, daar heb ik de titel van geleend)

Kort, krachtig, digitaal leermateriaal (over het maken van activerende e-learningmodules)
Een bestaande cursus omzetten naar een online cursus
Tips voor online samenwerkend leren (over het ontwerpen van een groepsopdracht)

How to motivate students in online learning (over hoe studenten te motiveren tijdens online cursussen)
De waardering van lesgeven op afstand door docenten en studenten ('lesgeven via een rietje'/ MBO)

Ervaringen van Stefan Jongen van de universiteit van Maastricht in het geven van online lessen informatie- en onderzoeksvaardigheden

Will the coronavirus make online education go viral? (over het massaal overgaan op online lessen op de Chinese universiteiten - onze voorgangers op dit gebied….)

Hoger onderwijs in de 1,5 m samenleving: Didactische scenario's voor 1 september (over verschillende didactische scenario's voor de 1,5 meter campus vanaf september)

Waar is de mol?

Alles ging zo goed in ons tuintje: de grond was omgespit en de plantjes groeiden naar hartenlust. We deden soms ook echt mee met de ervaren volkstuinders en wisselden tips en tricks en stekjes en zaden uit. Soms werden we zelfs aangezien als professionals en werd er raad aan ons gevraagd. Kun je het je voorstellen? We hebben dan ook stiekem een adviseur 'in dienst': een vriendin van de buurvrouw. Die fluistert ons af en toe plantennamen of andere wetenswaardigheid in. Zo blijven we voor de ergste blunders behoed. Het was bijvoorbeeld een genot om met haar door de 'gratis intratuin' te wandelen: de overgebleven plantjes in het vorige tuincomplex van de Lentse Aarde. Zij wees ons de juiste aardbeienplantjes, frambozenstruiken, gouds- en koekoeksbloemen en kaardenbollen aan. Daar hebben we een groot deel van onze tuin mee vol gezet, zodat het meteen wat leek. En dan sta je dus meteen te boek als ervaren moestuinder. 'Wat zijn jullie al ver zeg! Waar hebben jullie die strobalen eigenlijk vandaan? En die wilgentakken? En die houtsnippers?' Nee, ons konden ze niets meer wijsmaken. En veel hadden we al van de écht ervaren collega's gehoord.

Maar opeens zagen we twee hoopjes in onze tuin. Een mol! En nu? Hadden de andere tuinders die ook? Dat zou toch wel een blamage zijn, als die dat niet hadden. Nope, behalve de nieuwe buurman en buurvrouw, die pas een week geleden begonnen waren hun tuintje om te spitten. Échte nieuwkomers zeg maar. Vers uit de Randstad. Dat móet die mol geroken hebben, want hij was bij hen begonnen. Ze gaven het eerlijk toe dat de mol als eerste eerst bij hen gesignaleerd was, en ook dat ze de molshoopjes in hun tuin geplet hadden. Als gevolg daarvan moet het beest naar onze tuin zijn verhuisd. Die verrekte Randstedelingen, zal hij gedacht hebben. Ik ga m'n gangen wel bij die lieve Lentenaren graven. Maar wij waren geen haar beter en hebben zijn hoopjes ook platgetrapt. Mollenklemmen plaatsen is immers uit den boze in ons biologische complexje en we hadden gelezen dat mollen het niet fijn vinden als je hun heuveltjes plet. Dan gaan ze op zoek naar een ander plekje.

Dus de volgende dag hadden onze achterburen ineens vier molshopen - hun perceel is iets groter dan dat van ons. En de dag daarna de overburen.

Ik ben benieuwd hoe deze soap zich verder ontwikkelt. Moltalk genoeg. Weer eens wat anders dan coronatalk.

Eindelijk weer naar de kapper!

Nou, dat was me het belevenisje wel vandaag: eindelijk naar de kapper na 4 maanden! De uitgroei van de kleur in mijn haar verliep de laatste paar maanden sneller dan dat er groene blaadjes aan de bomen kwamen. Ik durfde eigenlijk niet meer met goed fatsoen te zoomen.

Maar vandaag dus mijn redding. Wat gaf het dat ik buiten in de kou op een stoeltje moest wachten totdat ik naar binnen werd geroepen voor mijn afspraak - hoe ik die afspraak zo snel heb weten te fixen vertel ik een andere keer wel. Of mijn handen direct na binnenkomst moest desinfecteren ('infecteren' zei de kapster van pure zenuwen) en geen koffie, noch een roddelblaadje kreeg aangeboden tijdens de kleur- en knipsessie.

Ik was een van de gelukkigen die terecht kon! Jammer dat er niemand op straat was om het resultaat te bewonderen; een mens kan eenmaal niet alles hebben. Shinen doe ik morgen wel weer tijdens de videoconferentie. En niet over de vakantie vertellen ook.