Daar zat ik dan, in een pluchen zetel van de stadsschouwburg van Utrecht, bij het Correspondent-event rondom de boekpresentatie van het boek Je hebt wél iets te verbergen van Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis.
Voor mijn werk nota bene, want ook wij als UB zullen iets moeten gaan doen rondom privacy/ het beschermen van persoonsgegevens. Allemaal informatie immers, hè? In dit geval informatie die je liever niet prijsgeeft. Hoewel, je hebt toch niets te verbergen? En als je advertenties krijgt, die netjes voor je op maat gemaakt zijn, dan is dat toch alleen maar fijn? Klopt, maar als die informatie nou eens in handen valt van iemand met minder goede bedoelingen? Een ondemocratisch regime bijvoorbeeld? Of iemand die je ermee wil chanteren? Of je lekt per ongeluk vertrouwelijke data van jezelf, je bedrijf of instelling omdat je op een onbetrouwbaar wifinetwerk komt of je je laptop niet goed versleuteld hebt als die gestolen wordt. Reken maar dat je dan in de problemen komt. Of je instelling, want de boetes op het al dan niet bedoeld lekken van data door je medewerkers zijn hoog. Een saillant detail is dat een collega die het beschermen van persoonsgegevens tot haar takenpakket mag rekenen, en met wie ik samen dit event zou bezoeken, niet aanwezig kon zijn omdat er mogelijk een datalek was geconstateerd.
Ook het 'lekken' van leuke, onschuldig lijkende filmpjes uit je jeugd, bijvoorbeeld dat enige filmpje van een van de auteurs van het boek, Maurits Martijn, waarin hij geïnterviewd wordt over zijn baantje als propper in Salou, kan vervelend zijn. Komt hij van z'n leven niet meer vanaf. Beetje vergelijkbaar met dat filmpje van de wild dansende Máxima uit haar jeugd.
En dat is een groot verschil met vroeger, legt hoofdredacteur Rob Wijnberg uit. Want toen bleef informatie niet voor altijd beschikbaar, en was zeker niet voor iedereen toegankelijk. Je kon iedere fase van je leven en ten opzichte van iedereen een ander persoon zijn. Nu leven we meer in de tijd van de context collapse; al je identiteiten van de verschillende tijden en gelegenheden botsen als het ware op elkaar. Nog nooit bij stilgestaan, bij dit fenomeen.
En natuurlijk werden er een paar mensen uit de zaal gevraagd om op te staan terwijl de meest persoonlijke details over hen bekend gemaakt werden (details woonhuis, vakantiebestemming, salaris en dergelijke). Gelukkig was ik deze keer eens niet het haasje....
Daarna volgden nog een paar indringende voordrachten van Tommy Wieringa (extracten uit zijn Kousbroeklezing) en Maxim Februari. En een debat met Sophie in 't Veld, Hans de Zwart en Jelmer Mommers. De laatste om de overeenkomsten van de privacylobby met de klimaatlobby bloot te leggen: het is abstract, de gevaren lijken ver weg en dienen zich slechts sluipenderwijs aan.
Het goede nieuws is dat Europa (mede door de inspanningen van In 't Veld) de strengste wetgeving op het gebied van privacy heeft, maar het slechte dat de gevaren van het steeds meer opgeven van privacy door de burgers nauwelijks als een groot probleem ervaren wordt, hoewel er een kentering aan zit te komen. Maar waarom, waarom dan toch hebben we niet WhatsApp de rug toegekeerd en zijn we niet en masse Signal gaan gebruiken? HET DRINGT NAMELIJK NIET ECHT DOOR TOT DE MENSEN. En aan de overheid heb je ook al niets, want die doet zelf om het hardst mee met het schenden van onze privacy.
Het moment dat het tot het publiek in de zaal pas écht doordrong, was toen ethisch hacker Wouter Slotboom werd binnengereden. Die had een feestje, want zo'n beetje de helft van de zaal had op het openbare wifinetwerk stadsschouwburg, dat door hem beheerd werd, ingelogd. En wat hij daardoor over ons wist! Op welke sites we allemaal ingelogd hadden, welke afbeeldingen we bekeken hadden, wat onze IP-adressen en wachtwoorden waren; één iemand had zelfs op het openbare netwerk ingelogd op z'n DigID en een ander bij z'n bank! Bam! Al je gegevens op straat. En dit waren nog maar de mensen die iets om privacy geven (anders waren ze niet op dit event afgekomen).
Heel confronterend.
Wat je er zelf aan kunt doen om je eigen privacy te beschermen? Op z'n minst de adviezen van Dimitri en Maurits uit de digitale zelfverdedigingsgids opvolgen en verder stemmen op partijen die het recht op privacy hoog op de agenda hebben staan, bijvoorbeeld Groen Links of de Piratenpartij.
Of misschien eens een rechtszaak aanspannen (tegen de staat of wie of wat dan ook) als je het vermoeden hebt dat je privacy geschonden wordt (tip van In 't Veld - overigens de enige vrouwelijke spreker op dit evenement, of je moet Maxim nog onder de vrouwen rekenen).
Ik ga het boek ('van absolute wereldklasse' volgens Alexander Klöpping) gauw, dat wil zeggen nu, eens lezen. Tot later!
interview bij de Tros Nieuwsshow
