Alleen maar goed nieuws uit Helsinki?

Nee, helaas niet. Finland is de laatste tijd behoorlijk gezakt op de PISA-ranglijst (maar staat nog steeds hoog en is vooral ingehaald door de Oost-Aziatische landen) en net als in Nederland doen de jongens het relatief slecht op de middelbare scholen en universiteiten. Nog wel veel beter dan bij ons, maar toch.

Verder heeft Finland op dit moment een rechtse regering en die heeft besloten de universiteiten behoorlijke bezuinigingen op te leggen; dat gaat pijn doen en lijkt me geen goede zet voor het land.

Tevens heeft ook Finland voor het eerst in de geschiedenis te maken met een grote groep vluchtelingen, paradoxaal genoeg juist nu ze een rechtse regering hebben. Er zijn al groepen Finnen in Nederland geweest om te zien hoe wij de scholing (bijvoorbeeld taallessen) aan vluchtelingen aanpakken.

Bovendien is de werkloosheid momenteel hoog: 8% van de beroepsbevolking is werkloos; we hebben de rijen voor de voedselbanken vanuit de bus met eigen ogen kunnen aanschouwen.

En verder is hun taal moeilijk (15 naamvallen!), hebben ze niet het mooiste weer van Europa, en is het in de herfst en winter belachelijk vroeg donker.

Maar ik geloof in hun veerkracht.

Leuke dingen in Helsinki

Naast het officiële, zakelijke programma was er tijdens de uitwisseling in Helsinki ruimte genoeg voor een sociaal programma om alle leden van de groep (16 personen uit alle delen van Europa plus de begeleiders) beter te leren kennen.

Zo hadden we lunches en diners op verschillende plekken op de campus; soms was zelfs de rector of vicerector aanwezig. De eerste avond hadden we na het diner zelfs een saunabezoek op de campus. Zo luxe....met zwembad en al....

Tevens brachten we een bezoek aan een bierbrouwerij, met voor iedereen vijf soorten bier te proeven, waarvan mij het witbier met zwarte peper het meest is bijgebleven.

Op onze vrije middag moest er natuurlijk chocola gekocht worden bij Karl Fazer en koffie gedronken bij Kappeli. De vrije ochtend was gereserveerd voor een bezoek aan de haven en het eiland Suomenlinna; de tweede vrije middag voor een bezoekje aan - ja, alweer - een sauna, deze keer niet die van de universiteit, maar een eeuwenoude luxe sauna, die nog het meest leek op een Romeins thermencomplex midden in de stad.

Verder heb ik op eigen houtje nog de rotskerk, de stiltekapel en het museum voor moderne kunst bezocht. Maar dat was op de zondag vóór de uitwisseling, toen ik nog dapper in m'n eentje door Helsinki liep, niet wetende wat voor een fantastische week er verder nog zou volgen.

Ja, het was de moeite (probeer maar eens de formulieren voor de aanvraag van een Erasmusbeurs in te vullen, dan weet je wat ik daarmee bedoel) meer dan waard.

Dingen geleerd in Helsinki

Als je een week op uitwisseling gaat, is het altijd leuk om nieuwe dingen te zien. Dingen die me opvielen en eventueel nuttig leken (in willekeurige volgorde):

• de gangen van de wiskundefaculteit waren ingericht als studieruimte; de tafels waren whiteboards waar de studenten op konden schrijven; dat bespaart een heleboel kladpapier; op elke tafel waren een stift en een borstel aanwezig; tevens liepen er ouderejaars studenten met hesjes rond om te helpen (deze krijgen daar studiepunten voor)

• het learning centre voor de studenten (5 verdiepingen, grote schermen) is 24 uur per dag open; studenten kunnen voor de nacht een sleutel krijgen; er is minimaal toezicht
• in samenwerking met de studenten is een soort Tinder voor het vinden van studiegenootjes ontwikkeld: Opinder; je kunt er ook groepen en events mee aanmaken; beter dan Facebook voor studiedoeleinden omdat je op deze manier studie en privé gescheiden kunt houden; docenten kunnen er ook gebruik van maken
• voor het opnemen van kennisclips zijn (selfservice) ruimtes beschikbaar; in die ruimtes zijn twee camera's en verschillende achtergronden (bord, blauw gordijn, dichte luxaflex, open luxaflex met op de achtergrond studerende studenten) beschikbaar; deze kennisclips kunnen direct geüopload worden op UniTube, het YouTubekanaal van de universiteit; dit draait op Matterhorn

• in de universiteitsbibliotheek is het mogelijk om zelf een kopje thee te maken (keukentje met waterkoker); er is ook een plek om je baby te voeden en luiers te wisselen
• er wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van open source software (Moodle, Matterhorn, Drupal etc.) en natuurlijk Linux (de bedenker hiervan is dan ook een alumnus van de universiteit van Helsinki); open is sowieso het sleutelwoord voor de universiteit en zeker de prachtige universiteitsbibliotheek; mensen van buiten de universiteit zijn ook van harte uitgenodigd om hier te studeren en boeken te lenen
• via de bibliotheek kun je afsluitbare kastjes op wieltjes lenen om je boeken in op de bergen en te rijden naar de plaats waar je ze nodig hebt (bijvoorbeeld het learning centre)

• ze hebben een fantastisch lokaal van de toekomst (Minerva Learning Lab), waar veel gebruik van wordt gemaakt
• alle eerstejaars zijn verplicht een ICT-rijbewijs te halen; dat levert ze 5 studiepunten op; onderdeel hiervan is ook een bibliotheek-/ informatievaardighedenmodule
• ze hebben een centraal studentenenquêtesysteem (HowULearn), dat na sommige cursussen een verplicht onderdeel om in te vullen is; 'we teach teachers how to teach better and students how to study better'
• de bibliotheekmensen hebben een koord met plaatje om hun hals waar vlaggetjes op staan als symbool voor welke taal ze spreken

• mooi motto van een van de bevlogen onderwijskundigen: 'you'll have to be the change you want to have'
• er wordt zo veel mogelijk met in plaats van tegen de studenten gesproken

Finse cultuur

Wat me in Helsinki meteen opviel, was dat de mensen ongelooflijk beschaafd zijn. Een beetje stug soms, maar écht heel beleefd en behulpzaam. Je hebt natuurlijk ook wat extravertere types, zoals de coördinator van ons uitwisselingsprogramma, maar op straat kwam ik ze niet tegen.

De gemeenschap gaat vóór het individu en men is heel gehoorzaam. Ik voelde me er dan ook superveilig, ook 's avonds in het park. En 's avonds begint al om half vier 's middags....
Ter verhoging van de veiligheid van de voetgangers heeft men bedacht dat iedereen een reflector aan z'n jas of tas moet hebben hangen. En denk maar niet dat iemand dat niet heeft. Behalve ik dan (wat zijn wij Nederlanders toch een irritant volkje).

Maar hoe verlegen men in het openbare leven ook is, in de sauna gaat men los: alle kleren uit en zweten maar!  Zonder te vloeken, want sauna's zijn heilige plaatsen.

Natuurlijk heb je er ook mensen die van alcohol houden, maar die nemen (gelukkig?) de boot naar Tallinn, alwaar de alcohol veel goedkoper is; in Finland ben je namelijk al gauw een euro of 8 kwijt voor een klein glaasje wijn.

Gelukkig maar dat ik (ook) van thee houd....

Het onderwijs in Helsinki

Iedereen met een onderwijshart zou minstens een keer in z´n leven de kans moeten krijgen om Helsinki/ Finland te bezoeken. Heerlijk om eens in een land te zijn waar het onderwijs zó hoog in het vaandel staat. Waar maar één op de tien mensen wordt toegelaten op de opleiding tot docent, omdat het docentschap zo populair is. Waar je voor het lesgeven op de basisschool een master nodig hebt. Waar tweederde van de middelbare scholieren naar HBO of universiteit gaat. Waar onderwijskundigen (velen zijn gepromoveerd of zelfs professor geweest) een grote vinger in de pap hebben bij het aannemen van nieuwe onderzoekers met een onderwijstaak. Waar 100 onderwijsondersteuners (die overigens ook onderzoek doen) op de universiteit rondlopen.

Hoe ik er terechtkwam? Deelname aan een staftraining door de universiteit van Helsinki. Met Erasmusbeurs. Of het naar meer smaakte? Absoluut!

Wat hebben thee en seks met elkaar gemeen?

Meer dan je denkt: het is allebei warm, aangenaam, troostrijk, gezond en je kunt zelf vast ook nog wel een paar gelijkenissen verzinnen.

Maar heb je ook wel eens gedacht aan deze gelijkenis tussen thee en seks?

via Dutch Cowboys

Wim T.

Absurd, goed, gedurfd, ontregelend en grensverleggend, zo zou je de (televisie)shows en theaterstukken van Wim T. Schippers kunnen bestempelen. Even scheef als z'n mond zou ook kunnen.

Natuurlijk kon ik het niet weerstaan om een kaartje te kopen toen bekend werd dat hij in Nijmegen zou optreden met de voorstelling HOOGWATER voorheen LAAGWATER, een theaterstuk zonder begin en zonder einde, vol met absurde woord- en taalgrappen en een voltallig koor dat ineens opstaat uit het publiek.

In Nijmegen was het zich als (in eerste instantie ontevreden lijkend) publiek voordoend en daarna het podium opstormend en met de voorstelling meedoend koor het alom geroemde Popolokoor, in andere steden een ander koor.

Titus Muizelaar was er ook als ontregelend element en wond zich op over de tussen-n in pannenkoek. En Paul Koek, als gelegenheidshuisarts die het onder andere - hoe groot de crisis ook was - niet kon hebben dat er werd gesproken over 'hij mankeert niets', terwijl het toch echt 'hem mankeert niets' moet zijn. Met gedetailleerde grammaticale uitleg natuurlijk. Akkoord (en bij Wim T. Schippers klinkt er dan ook meteen een akkoord op een piano), het was een heerlijk chaotisch toneelstuk, en uiteraard liepen er op een gegeven moment behoorlijk wat mensen in hun blote kont rond.

Heerlijk avondje.

De bibliotheekdocent

Eén van de lezingen waar ik naar uitzag op de ECIL in Tallinn, was die over de opleiding tot bibliotheekdocent. In Keulen. Maar helaas viel de lezing (door Prof. Dr. Ursula Georgy) nogal tegen. Want de opleiding leek me nogal....saai. En/ want de presentatie was nogal....saai. Maar wel goed dat er zoiets opgezet is.

Of niet, want een vraag uit de zaal was heel gerechtvaardigd: is het niet beter dat wij als bibliotheekmensen ons mengen met andere professionals die hun basiskwalificatie onderwijs moeten halen? Leren we daar niet meer van?

In Duitsland is dat blijkbaar minder gewenst, omdat leraar daar echt een beschermd beroep is; je kunt je na een paar lesjes didactiek niet zomaar even docent noemen. Waar ook wel weer wat inzit.

Aan de andere kant: what's in a name? dan noem je jezelf toch gewoon bibliotheekinstructeur?

In ieder geval is deze discussie interessant in het licht van wat men in Nederland eventueel van plan is met het leraarschap te doen: het afschaffen van de (universitaire) lerarenopleidingen voor afgestudeerde academici en vervangen door zogenaamde in-service opleidingen en intensieve begeleiding door oudere collega's in het begin.

Maar of de kwaliteit dáár per se beter van wordt? En de oudere docent daar tijd voor heeft? Het opleiden van een jongere collega lijkt me ook geen sinecure....

In Duitsland zou het in ieder geval ondenkbaar zijn.