Vrouwen van Rome

Seks, macht en politiek; zo luidt de ondertitel van het boek. Mijn kinderen hebben me al streng toegesproken. Dit soort boeken hoort hun moeder niet te lezen. Maar ik heb ze gerustgesteld: het woord sex staat weliswaar als eerste genoemd en in een veel groter lettertype dan macht en politiek, maar het boek gaat eigenlijk vooral over die laatste twee; de (politieke) macht van de Romeinse 'first ladies', de plek in de schaduw van hun machtige mannen, die ze al dan niet op slinkse (en soms moordlustige) wijze wisten te vergroten.

Livia, de eerste 'first lady' van een Romeinse keizer, namelijk Augustus, had de eer om de toon te zetten. Zij werd model voor de rest van de rest van de keizersvrouwen, al dan niet omdat zij met een modelkeizer was getrouwd, die zijn best deed om het beeld van een modelgezin naar buiten te brengen. Maar sommige geschiedschrijvers geven een wat minder rooskleurig beeld van deze modelvrouw door haar wat moorden in de schoenen te schuiven. En welk beeld juist is - daar kunnen we slechts naar gissen. Freisenbruch, de schrijfster van het boek, doet dat heel beheerst en gedegen.

Maar dat Agrippina Minor (de moeder van Nero) een superbitch was die nergens voor terugdeinsde, dat staat wel vast; daar zijn alle schrijvers het wel over eens, al verschillen de details natuurlijk, maar ja, wat is een moord meer of minder in haar geval.

Een bijzonder boek, dat de Romeinse geschiedenis eens van een andere, zeker niet minder interessante kant belicht. Prachtig hoe alle netwerken die de vrouwen van de keizers hadden, bijvoorbeel in Griekenland, Judea en Syrië, van invloed bleken op de politiek. En dat ons soms een aardig kijkje is gebracht in de intriges tussen de vrouwen (moeders, schoonmoeders, zussen, losbandige dochters) aan het hof. En hoe de latere keizerinnen (ja, die hebben we ook gehad in de Romeinse tijd!) hun christelijkheid en maagdelijk bestaan inzetten als machtsmiddel.

Een mooi hoofdstuk vond ik dat over Julia Domna, de vrouw van keizer Septimius Severus. Wat ik me nooit gerealiseerd had, is de Septimius Severus de eerste zwarte keizer van het Romeinse Rijk was, een soort Obama avant la lettre dus. En nog wel getrouwd met een Syrische!
En ongelooflijk hoe twee van zulke getalenteerde ouders een gedrocht als Caracalla konden voortbrengen, die later zijn jongere broer Geta zou vermoorden in bijzijn van zijn verfijnde moeder, althans zo vermelden de bronnen.

Heel toevallig was gisteren - ik had het boek net uit - bij OVT op de radio een gesprek over de verhouding tussen juist deze twee broers, Caracalla en Geta. En niet met de minsten, maar met de in Nederland toonaangevende oudhistorici Fik Meijer en Olivier Hekster. Absoluut de moeite waard om even te beluisteren. En daarna natuurlijk het boek lezen!